نامە بۆ لایەنەکان لەسەر ڕاوێژی نەتەوی

نامە بۆ لایەنەکان لەسەر ڕاوێژی نەتەوی

ڕووناکبیران، حیزب و لایەنە سیاسی و مەدەنیکان

هەر وەک ئیوە ئاگادارن لە مانگانی رابردوو دا، کۆنگرەی نەتەوەی کوردستان- ک ن ک” دەستی بە زنجیرە چالاکی و سەردانێک لەژێر ناوی “راوێژی نەتەوی” کرد. ئامانج لەو سەردانانە وەرگرتنی بیروبۆچونی پارت و لایەنە سیاسی و کەسایەتی رووناکبیرەکانی کورد بە مەبەستی دۆزینەوەی نەخشەرێگەیەک بۆ چارەسەری پرسی کورد بووە. “راوێژی نەتەوی” هەوڵ دەدات دۆخی هەستیاری رۆژهەڵاتی ناوین شرۆڤە بکات و بە پێی بەرژەوەندی گەلانی کوردستانی، ستاتۆیەکی دیموکڕاتیک بۆ پێشەرۆژی کۆمەڵانی خەڵک دیار“` بکات.

رۆژهەڵاتی ناوین بەرەو داڕشتنی نوێ
لە کەس شاراوە نیە کە رۆژهەڵاتی ناوین بەرەو داڕشتنێکی نوێ هەنگاو دەنێت بە شێوازێک کە نە سنورەدەستکردەکان وەک پێشوو دەمێنەوە و نەش دەوڵەتە داگیرکەر و هەژمونگەراکان دەتوانن دەسەڵاتی خۆیان بەسەر گەل داسەپێنن. لە وەها شەرتومەرجێک کە وڵاتی ئیمە و رۆژهەڵاتی ناوینەکان تێپەر دەبن گرینگە بەشی کۆمەڵگا هەر گرتن و کوشتن و ماڵوێرانی و ئاوارەبوون نەبێت. هێزە دەستێوەردەر و ستاتۆپارێزەکان زۆر هەوڵیان دا بە داگیرساندنی شەڕی قەومی و مەزهه‌بی گەڵان لە ئازادی دوور بکەنەوە و کۆمەڵگای رۆژهەڵاتی ناوین بەرەو دواکەوتوویی بەرنەوە. لە بەرامبەر ئەو هێزە موداخیلەگەرو هۆڤایەتی تاقم گەلێکی وەک داعش و هاوپەیمانی ئەوان، هێزە ئازادیخواز و دیموکڕاتەکان بەرخۆیان دا و لە کەسایەتی گەل کورد هەیمەنە و سەردەستی ئەوانیان تێکشکاند. ئەو گوتنە کە “دامەزراندنی کۆنفدراسیونی باکوری سوریە بە پێشەنگایەتی گەلانی کوردستان گوزارە لە سەرکەوتنی فکرو رامانی ئازاد و بنکەوتنی زهنیەتی پاشڤەڕوویی و دەسەلاتخوازی دەکات” دوور لە راستی نیە.

راوێژی نەتەوی بۆچی گرینگە؟
دوای رۆخانی یەکێتی سۆڤیەت و لەناوچوونی چەمکی نەتەوەگەرایی سەرەتایی (رئال سۆسیالیزم) و هاتنە سەر حوکمی پەرگالی سەرمایەداری (کاپیتالیسم) جیهانی دووجەمسەری تەنیا بە ئامریکا بەرێوە دەچوو. هەر ئەو ئامریکایەی کە هەوڵدانی دەکرد بۆ داڕشتنی “پرۆژەی رۆژهەڵاتی ناوینی تازە”، دوای شەڕی کەنداو (١٩٩٢) و وەدەرنانی سەدامی ئیراقی لە خاکی کوێت، هەژمۆنی خۆی زیاتر دەکرد. هێرشەکانی ٢٠٠١ بۆ سەر ئامریکا دەکرا بیانۆیەکی باش با کە بە خەیاڵێکی ئاسودەتر خۆی بگەینێتە رۆژهەڵاتی ناوین. هەر ئەو بیانۆیەی کە تاڵبانی ئەفغانستانی کردە ئامانج و ئا ئیستاکەش نەک توندئاژۆیی و تاڵبان بنەبڕ نەبوون بگرە تاڵبان بەهێز بوو و کەوتە ناو حوجرەکانی حکومەتی گەندەڵی “کەرزای”. ئیتر خەڵکی هۆنەرپەروەری و ئازادیخوازی ئەفغان، رۆژی خۆیان بە دەنگی بۆمن و تەقینی مین و هاژەی فیشەک دەستپێدەکرد. سیستەمی سەرمایەی جیهانی بەمەش ڕانەوستا و بە بیانۆی هەبوونی چەکی ناوەکی و کیمیایی، هێرشی کردە سەر هاوپەیمانی خۆی لە شەڕی هەشت ساڵە لەتەک ئیران. سەدام روخا و بەڵام ئەوەی پاش چواردەساڵ نەدۆزرایەوە چەکی قەدەخەکراو و کیمیایی بوو. دەرکەوت پلان و پرۆژەکان زۆر قووڵتر و تۆکمەتر دارێژراون. ئامریکا و هاوپەیمانانی کە خۆیان وەک هەڵگری دیموکراسی و زامنی ئازادی گەلانی ناوچەکە دەدێت تەنانەت لە سەرهەڵدانی گەلانی ئیران لە ٢٠٠٩، هیچ یارمەتێکی “بزوتنەوەی کەسک” و گەلانی ئیرانیان نەدا بەڵکوو وەک تەماشاگەرێک چاویان لێکرد چۆن رژیمی ئیران و پاسدارانی دەست دایە قەتل وعام و سەرکوتکردنی خەڵکی بێ دیفاع. لەگەل ئەوەش “بەهاری عەڕەبی” کە دەکرا خاڵێکی وەرچەرخان بێت لەمەڕ کۆتایی هێنان بە دیکتاتۆری عەشیرەیی و ماڵباتی، کە چی وەک کارتێک بۆ تەسفیەی سەرۆکانی نارازی لە سیستەمی سەرمایەداری بەکار هێندرا. پرسیار ئەوەیە گەلۆ کۆمەڵانی خەڵکی “تونس، ئەلجەزایر، میسر و لیبی” ئەگەر دەیانزانی بەرهەمی شۆڕشی ئەوان، هاتنە سەرکاری ئیخوانەکانی پاشکۆی عوسمانی، دەسەڵاتی عەسکەری یان حاکمانی گوێڕیاڵی رۆژاوایان لێدەکەوێتە گیانی خۆی دەخستە مەترسیەوە؟ شەڕی سوریە چیرۆکێکی تری لەگەڵ خۆی هێنا و هاوسەنگێکانی تێک شکاند. ئیتر گەمێکەی سیستەمی کاپیتالیزمی جیهانی لەسەر گڵ نیشت. ئەو گوتنە کە “شەڕی جیهانی سێهەم” لە سوریە بەرێوە دەچوو خاوەن واتەیەکی خۆی بوو. هێزە ئیقلیمی و ئەورووپێکان ئیتر نەیاندەویست سەریان بێ کڵاو بمێنێت. بەڵام خۆڕاگری بێ وێنەی گەلی سوریە بە پێشەنگایەتی کوردی ئازاد خەونی لەسەرنانی ئەو کڵاوەیان وەدی نەهێنا. شەرڤانان بە شەڕی کۆڵان بە کۆڵان لەتەک هۆڤایەتی داعش چۆکیان پێدانان، کۆبانیان رزگار کرد و حیماسەی رزگارکردنی رۆژئاوا و دامەزراندنی سیستەمی کانتۆنەکانیان ئافراند. بێگومان ئەو سەرکەوتنە سەرسوورهێنەرانە هەڵگری و فکر و فەلسەفەیەک بوو کە نەتەوەی دیموکراتیک و پێکەوە ژیانی گەلانی بە بنەما دەگرت. هەر بۆیە گەلانی سوریە ئەو سیستەمەیان بە دڵ پەسەند کرد و هەوڵی گەشەکردن و پاراستنیان دا. هاتنی ئازادی و ئاواکردنی دیموکراسی لە سوریە و رۆژئاوای کوردستان، حکومەتە داگیرگەرەکانی کوردستانی پەرێشان کرد. بێ گۆمان نەک تورکیە نەش ئیران ناخوازن کوردانی ئەو وڵاتە بە مافەڕەواکانیان بگەن. هەڵبەت ئەم تێگەیشتنەش دەگەڕێتەوە بۆ عەقلیەتی فاشیست و نەتەوە پەرەستی و دین پەرەستی توندئاژۆ. هەر بۆیە ئەو پێشهاتانە وایکرد گەلانی کوردستان زیاتر لە جاران هەست بە مەترسێکان بکەن و بۆ ئاواکردنی دیموکراسی و ئازادێکی مایندە بێنە لای یەک و هەوڵەکانی خۆیان چڕتر بکەنەوە. لێرەدایە کە گرینگی “راوێژی نەتەوی” خۆی دەخاتە پێش و ئەرک و میسیۆن دەداتە سەر ملی هەموو حیزب و لایەنەکان و رێکخراوەکانی مەدەنی و کەسایەتی رووناکبیرەکان. بێ گومان خەڵکی کوردستان باش دەزانن ئەگەر بێتو ئیمە ئەو دەرفەتە لە کیس بدەین ئەوە دیار نیە ئەو شەڕە ماڵوێرانکەرە بەرەو کوێمان دەبات و چ کات ئازادی و ئارامی ئاوڕی خۆیمان لێدەدات.

پرۆژەی ئیمە بۆ چارەسەرکردنی پرسی کورد
لە وەها دۆخێک کە دەستێوەردانی کولتوری و کۆمەڵایەتی بە رێگەی توندوتیژی، قەتل وعام، کۆچبەری، کێشە کۆمەلایەتێکان، لەناوبردنی ژینگە، پەرەسەندنی نەخۆشی و مادەهۆشبەر دەکرێتە سەر تاک و کۆمەڵ، بێ گومان پاراستنی نرخ و بەهاکانی خودی ئەو کۆمەڵگایە پێویستە. ئەگەر سیستەمی کاپیتالیزمی جیهانی بە رێگەی پرۆژەی ساختەی دەوڵەت-نەتەوە (لەسەر بنەمای پەرتکەو زاڵ بە، بۆ هەر نەتەوێک دەوڵەتێک) خوازیاری گەشەپێدانی شەڕی قەومی و ئایینە و دەیەوێت فکری توندئاژۆیی، ئیسلامی سیاسی و ئیخوانی، پیاوساڵار و دژە ژن بەسەر گەلانی ناوچەکە داسەپێنێت ناتوانێت چاوەڕوانی دژکردەوەکانیشی نەبێت. “كۆدار” هەر لە سەرەتای دامەزراندنی خۆی بڕوای بە سیستەمی پێکەوە ژیانی گەلان و پەرگالی “نەتەوەی دیموکڕاتیک” بوویە. یەکسانی رەگەزی (بەرابەری ژن و پیاو) لە کردەوەدا بۆ خۆی ئەساس گرتووە و بۆ ئازادی ژن تێکۆشانی گەورەی کردەوە. دژی هەر چەشنە پارچەگەرایی و هەرێم چێتیە و دەشڵێت گەلی کورد یەک گەلە و گەرەک خەباتەکەشی پێکەوە بێت و لەگەڵ یەکیش بەرەو ئازادی هەنگاو بنێت. هەر بۆیە بە دامەزراندنی “سیستەمی کۆدار” هەوڵدرا کۆمەڵگای لێکدوورخراو و پەڕاوێزکراوی کورد رێک بخاتەوە، راستەوخۆ بێخاتە ناو ساحەی سیاسەت و لە ژن و پیاو و گەنج و بەساڵاچوو بەهەند وەرگرێت.
بۆ تێپەربوون لە قەیرانی رۆژهەڵاتی ناوین و چارەسەر کردنی پرسی کورد، سیستەمی “کۆدار” بە پێی ئەم رەهەندانە کار و خەبات دەکات:
• چەمکی دەوڵەت-نەتەوە ڕەد دەکاتەوە و هەڵگری پرۆژەی “نەتەوەی دیموکرات” لە رێگەی بەشدارکردنی هەموو چینوتوێژەکانی کۆمەڵگا بۆ دیاریکردنی چارەنووسی خۆیانە.
• مەنتەقەگەرایی و هەرێم چێتی وەک لەمپەرێت بۆ یەکێتی کوردان دەبینێت و هەوڵ دەدات ئازادی هەرچوار بەشی کوردستان بکاتە ئەساسی خەباتی نەتەوی خۆی.
• لەگەڵ دەستەواژەی حیزبی ڕەسەنو کۆن-حیزبی تازەو گەنج، عەقلیەتی ناوەند-پەڕاوێز و زۆرینە-کەمینە نامۆیەو گرینگی پێنادات
• لە هەمبەر رەگەزپەرەستی و پیاوساڵاری پێشنیاری یەکسانی رەگەزە لەسەر بنەمای ئازادی ژن دەکات.
• لە بەرامبەر هەر چەشنە دواکەوتوویی کۆمەڵایەتی بڕوای بە پەروەردەی سیاسی و ئەخلاقی هەیە.
• دین پەرەستی و ئیسلامی سیاسی و فکری توندئاژۆیی پەسەند ناکات و لەگەل ئەوەش ئیسلامی دیموکڕاتیک و دین و باوەڕی ئازاد پێشدەخات.
• ئەو هێز و لایەنانەی کە سامانە سروشتیەکان و ژینگەی کوردستان دەکەنە داڵدەی ویست و داخوازێکانی خۆیان وەک بکۆژی روح و جەستەی کۆمەڵگا دەبینێت و بە رێکخستنکردنی ناوەندە ژینگەپارێزەکان هەوەڵ دەدات پێش لە ژێنۆسایدی کەسک و لەناوبردنی سروشتی کوردستان و رۆژهەڵاتی ناوین بگرێت.
• تواندنەوەی کولتوری “ئاسمیلاسیون” وەک شەڕی تایبەتی رژیمە داپلۆسێنەرەکان دەبینێت و خوێندن بە چاند(فه‌رهه‌نگ) و زمانی دایک و ئازادی کولتوری دەکاتە بناخەی کاری خۆی.
• بۆ پاراستنی کیان و سەروەری خاکی کوردستان، پێشنیاری ژوری ئوپەراسیونی هاوبەش لە نێوان هەموو هێزە چەکدارەکان دەکات. چۆنیەتی دابینکردنی ئەو هێزە دەکرێت لە “کۆنگرەی نەتەوی کوردستان” بڕیاری لەسەر بدرێت.
• سیاسەت کردن مڵکی گەل دەبینێت و داوایان لێدەکات چالاکانە بەشداری پرۆسەسیاسێکان بن و بە دەستی خۆیان چارەنووسیان دیار بکەن.

بانگەوازی ئیمە بۆ ئەحزاب، رێکخراوەکان و رووناکبیران
گومانی تێدانیە هەر دەسپێشخەریەک بۆ ئاستەوایی و گەیشتن بە دیموکراسی تەنیا بە هێز و لایەنێک ناکرێت و دەستەبەر نەبیت، هەر بۆیە بەشداری هەمەلایەنەی جەماوەر و لایەنە سیاسی و مەدەنێکان پێویستیەکی مێژوویی. ئەو قۆناخە بەرەو ئاقارێک دەچێت کە ئیتر هەم وڵاتانی رۆژئاوایی ناچارن بەرنامە و پلانی خۆیان بە پێی ئیرادە و هێزی گەلانی کوردستان دابڕێژن هەمیش دەوڵەتانی ناوچەیی خۆیان لەو راستیە ناشارنەوە کە بێ کورد چارەسەری قەیرانەکانی رۆژهەڵاتی ناوین جێبەجێ ناکرێت. هەر بۆیە گرینگی ئەو قۆناخە ئەوەی لە ئیمە وەک پارت و لایەن سیاسی و مەدەنی و رووناکبیران دەخوازێت کە بە پێی بەرژەوەندێکانی باڵای گەلەکەمان هەڵسووکەوت بکەین و بۆ یەکێتی ناو ماڵی خۆمان هەنگاوەکان قایمتر بنەین. ئەگەر نامانەوێت جارێکی تر رێکەوتنامەگەلێکی وەک “قەسری شیرن، سایکس-پیکۆ و لۆزان” بەسەر ئیمەدا بسەپێنن و بێ سیاسەت و بێ ستاتۆمان بکەن گەرەک هەوڵدانەکان بۆ “راوێژی نەتەوی” بەردەوامی هەبێت و هاوکات گۆشارێکیش بخریتە سەر ئەو پارت و لایەنانە کە بەرپرسیارەتی مێژووی خۆیان پێکناهێنن و بەرژەوەندی تەسکی حیزبی دەپارێزن. بەو پێیەوە ئیمە وەک “کۆدار و پژاک” بۆ گەیشتن بە ئازادی مایندە و دیموکڕاسی راستەقینە ئەم پەیام و بانگەوازیانە ئاراستەی پارت و لایەنە سیاسی و مەدەنی و رووناکبیران دەکەین:
• کەسانی بەشداربوو لە “راوێژی نەتەوی” دەبێت بە روحی شۆڕشگێڕانە و ئامانجی نەتەوی، قۆناخە هەستیارەکان لە نێزیکەوە بشۆپێنن و بەو پێیەوە حەڕەکەت بکەن.
• باوەربەخۆبوون و متمانە بە تێکۆشانی گەلەکەمان، بەردی بناخەی هەر هەنگاوێکی سیاسی، کۆمەڵایەتی و سەربازی دەبێت.
• بەرژەوەندی باڵای نەتەوی لەسەرووی هەموو بەرژەوەندێکانە و پێویستە هەر کەس لەسەر ئەو هێڵە خەبات و چالاکی بکات.
• پارت و لایەنە سیاسێکان گەرەک لەسەر بنەمای مەسلەحەتی نەتەوی کار بۆ دامەزراندنی “کۆنگرەی نەتەوی کوردستان” بکەن
• ئوسلوب و خیتابەتی لایەنەکان دەبێت ئەرێنی و بۆ لەسەر بنەمای مەسلەحەتی میللی بێت نەک تێکدەرانە و ناهۆمێدانە بێت.
• ژنان وەک چەوساوەترین چینی مێژوو پێویستە خاوەن لە ئەرک و بەرپرسیارەتی خۆیان دەرکەون و بۆ تێکشکاندنی زهنیەتی پیاوسالاو و دەسەڵاتدار خۆیان بە رێکخستن بکەن و لە کۆبوونەوەکاندا، بەشداری چالاکانەیان هەبێت.
• هەر بڕیارێک لە هەر جڤین و کۆبوونەوەیەکی نەتەوی بگێرێت دەبێت لەسەر بنەمای ئازادی کۆمەڵگا و ئازادی ژن بێت.
• “زیندانیانی سیاسی” تێکۆشەرانی راستەقینەی هەر گەلێکن. هەر بۆیە خاوەندارێتی لەوان خاوەنداریە لە کەرامەت و ئەخلاقی مرۆڤایەتی. بەو مەبەستە بەهێزکردن و یارمەتیدانی رۆل و میسیۆنی “چالاکانی ماڤی مرۆڤ” و کۆمیەتی زیندانیانی سیاسی” لە هەر نیقاش و کۆبوونەوەیەکی نەتەوی و ناونەتەوی گرینگی تایبەتی خۆی هەیە.
• “چالاکان و کۆمیتەکانی ماڤی مرۆڤ” گەرەک بەشداری چالاکانەیان هەبێت لەناو کۆڕ و کۆبوونەوە نەتەوێکاندا و دەنگی مافخوراوان و زیندانیانی سیاسی بە گوێ رێکخراوەکانی جیهانی ماڤی مرۆڤ بگەیێنن.
• لە ساڵانی رابردوو بەردەوام ژینگەی کوردستان بۆتە ئامانجی هێزە تاڵانکەر و داگیرکەرەکان. “چاڵاکانی بواری ژینگە” ماندوونەناسانی بۆ پاراستنی سروشتی کوردستان خەباتیان کردووە و زۆر جارانیش کەوتوونە بەر هەرەشەی ئەو هێزانە. گوتار، پێشنیار و بەشداری ئەوان لە هەر بۆنە و جڤێنێکی نەتەوی لازم و پێویستە.
• “ژینگەپارێزان” دەکرێت بە رێکخستن کردنی خۆیان دەرفەت نەدەن بە بە دروست کردنی بەنداو و پێگەی سەربازی و سووتاندنی دارستانەکان و لەناوبردن بوونەوەرەکان بەدەستی ئەو لایەنانەوە کە بە ئامانجێکی سیاسی پێکدەهێندرێت.
• “سازی و رێکخراوە مەدەنێکان” نەخشی دیارکەریان دەبێت لە بەرێکخستن کردنی کۆمەڵانی خەڵک. ئەوان لە ناوخۆ بەردەوام رووبەرووی زەخت و گوشاری هەمەلایەنە دەبنەوە. ئەم رێکخراوانە دەتوانن بە چەشنی جۆراوجۆر و بە ناردنی پێشنیار و خەباتی هەمەرەنگ یارمەتیدەری سەرەکی کۆبوونەوەی “راوێژی نەتەوی” بن.
• “رووناکبیرانی سیاسی و مەدەنی” رۆڵی پێشەنگی جڤاکیان هەیە بۆ گەیشتن بە ئازادی و دیموکراسی. “رووناکبیران” پێویستە پردی پەیوەندی نیوان گەل و ئەحزاب بن.
• رووناکبیرانی بوێر، رەخنەگر و لە هەمانکاتدا دڵسۆز وەک هەمیشە بەشداری خۆیان لە دیبەیتە نەتەویەکان دا ڕابگەیێنن و پێداگری بکەن لەسەر جێبەجێ کردنی پرۆژە و بڕیارەکان.
• ئەحزابی سیاسی پێویستە بە عەقلیەتی هێوەرکردنی کێشەکانی ناوخۆیان و ڕەچاوکردنی هەستیاریە هاوبەشەکان تەڤ بگەڕێن.
• پارت و لایەنە سیاسێکان گەرەک لە کەشو هەوایەکی دیموکڕاتیک و بێ زەخت و گوشار بەشداری کۆر و کۆبوونەوە نەتەوێکان بکەن.
• ئەحزابی سیاسی لازمە بەپێی بەرژەوەندی نەتەوی گەلانی کوردستان حەڕەکەت و کار بکەن بۆ بەهێزکردنی “ڕاوێژی نەتەوی”.
• “راوێژی نەتەوی” دەبێت گەرەنتی پاراستنی هەموو پێکهاتەکانی ناو کوردستان و نەتەوەکانی وەک ئازەری و فارس و عەڕەب و بەلوچ و تورکمەن بکات.
• “ڕاوێژی نەتەوی” گەرەک هەوڵ بدات خاڵە هاوبەشە تاریخی و فەرهەنگێکانی ناوبەری گەلانی کوردستان بدۆزێتەوە و بیکاتە مڵکی گشتی خەباتی نەتەوی.

وەک هەمیشە ئەوە کۆمەڵانی خەلک و گەلی کوردستانە کە بریار دەدات کام حیزب و لایەن لەسەر هێڵی نەتەوی دەچێت و کام فکر و فەلسەفە گەلەکەمان بەرەو ئازادی و دیموکراسی دەبات. هەر بۆیە پێویستە لەسەر پارت و لایەنە سیاسی و مەدەنی و رووناکبیران کە لە هەر کار و چالاکی خۆیان، بەرژەوەندیەکانی خەڵک بکەنە سەنگی مەحەکی خۆیان و هەر هێز و لایەنێک پابەند بەو بەرژەوەندیانە نەبێت شەفافانە بە دادگای گەل بدرێت.

کۆمەڵگای دیموکڕاتیک و ئازادی رۆژهەڵاتی کوردستان- کۆدار
٢٠١٧-٨-۲۸

Related posts