ئەنجامنامەی کۆتایی دووهەمین کۆنگرەی کۆدار کۆمەڵگای دیموکراتیک و ئازادی رۆژهەڵاتی کوردستان – KODAR
دووهەمین کۆنگرەی کۆدار -کۆمەڵگای دیموکراتیک و ئازادی رۆژهەڵاتی کوردستان- بە بەشداربوونی ئەندامانی هەڵبژاردەی کۆنگرەی دووهەم لە رۆژانی ٢٢،٢٣ و ٢٤ی ئۆکتۆبر، هاوکات لەگەڵ یەکەم، دووهەم و سێهەمی گەڵاڕێزان لە هەرێمەکاننی پاراستنی میدیا، بەڕێوە چوو. ئەم کۆنگرەیە وێڕای بەرز راگرتنی تێکۆشانی شکۆمەندانەی گەلانی ئازادیخوازی ئێران و رۆژهەڵاتی کوردستان، بە وەبیرهێنانەوەی یادی هەموو شەهیدان بە تایبەتی شەهیدانی سەلاسی کرماشان، بەڕێوە چوو.
کۆدار دووهەمین کۆنگرەی خۆی لە هەلومەرجێکی هەستیار و قەیراناوی رۆژهەڵاتی ناوین، بە تایبەتی بە میحوەریەتی رەوشی سیاسی ئێران و رۆڵی قەیرانگێرانەی ئەم وڵاتە لە ناوچەکە و رێکارەکانی و تێپەڕکردنی قەیران، بەڕێوە چوو.
قەیرانی رۆژهەڵاتی ناوین، نیشانەی کامڵی شەڕی سێهەمی جیهانی لە جوغرافیای سیاسی ناوچەکەدایە. بوونی هێزە ناوچەیی و دەرەکیەکان وێڕای قووڵکردنەوەی قەیرانەکە، هەلێکە بۆ دەرفەتی نوێ و کرانەوە سیاسیەکان. بە لەبەر چاوگرتنی ریزبەندی سیاسی هێزەکانی کە لە ناوچەکەدا هەن و وێڕای هاوسەنگیە نوێیەکان، دەرفەتی تێپەڕکردنی قەیران رۆژ بەرۆژ زیاتر ئاشکرا دەبێت. کوردستان کە لە قەیرانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست نە لە بەرەی سیاسەتەکانی پەرگاڵی جیهانیدا جێ دەگرێ و نە بە شێوەی سوننەتی بوحرانی کۆنی رۆژهەڵاتی ناوین هەڵسوکەوت دەکات؛ لەمەودوا لەناو هاوکێشە ناوچەیەکان دۆڕاوی مێژویی نیە و نابێتە حەوشەی گەمەی سیاسی دەوڵەت-نەتەوەکانی حاکم بەسەر کوردستاندا؛ بەڵکو کورد، تەنیا نەتەوەیەکە کە لەسەر بنەمای “هێڵی سێهەمی دیموکراتیک” گرێ قەیرانەکانی رۆژهەڵاتی ناوەراست دەکاتەوەو چارەسەریان دەکات. خوێندنەوەی راستەقینەی کوردان لە سیاسەت و تێکەڵکردنی خواستی ئازادی و دیموکراسی لەگەڵ بەرخۆدانێکی مێژویی، هەم سیاسەتی جیهانی بە چالش دەکێشێ و هەمیش هیزەکانی کە لەناو قەرانەکەدان ناچار دەکات کە سیاسەتێکی جیاواز پەیڕەو بکەن؛ واتا لەمەودوا بە بێ لەبەرچاوگرتنی رۆڵی کورد وەک سەنگێکی کاریگەری سیاسی، سیاسەت کردن و تێپەڕاندنی قەیران، کارێکی نامومکینە.
رۆژهەڵاتی ناوینی نوێ و داهاتووە سیاسیەکەی بەم گۆڕانکاریانەوە گرێدراوە کە لەناو ئەواندا خواستی دیموکراسی و ئازادی گەلان و نەتەوەکانی ناوخۆی ئەم جوغرافیا قەیراناویەدا، پێویستە وەک بەرزترین بەرنامەی سیاسی وڵاتان پێناسە بکرێت و ئیستراتێژی چارەسەری قەیران و تێپەڕاندنی ئەو، بە نەتەوەکانی ناوچەکە بسپێردرێت.
ئێران وەک یەکێک لە قەیران سازترین وڵاتەکان، بە هۆی فراوان خوازی قەڵەمڕە و داگیرکاری سیاسی و هەروەها نەخوێندنەوەی ڕاست و دیموکرات لە قەیران، بۆتە هۆی ناسەقامگیری سیاسی خۆی کە دەیهەوێت لە بەردەوام کردنی ئەو پڕۆسەیەدا شەڕ لە سنوورەکانی خۆی دوور بخاتەوە و ستراتێژی پێش بخات. ترسی بەرپرسەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران لە پەلکێش کردنی قەیران بۆ ناوخۆی دەسەڵاتەکەیان بووە هۆکاری دوورەپەرێزییان لە چارەسەری و هەڵبژاردنی ڕێگەچارەی ئاشتیانە لە پرسی دیموکراسی نەتەوەکانی ناوخۆی ئەو وەڵاتە.
ئەگەر کۆماری ئیسلامی ئێران خواستی دیموکراتی گەلان و خەڵکی ئێران بە هەڕەشە نەزانێت و پڕۆسەی دەرچوون لە قەیران و ڕێگەچارە بگرێتە بەر دەتوانێت بەرگری لە دوورەپەریزی سیاسی خۆی و هەروەها پەلکێش نەکردنی قەیران بۆ ناو دەسەڵاتەکەی بکات. پێشکەوتنی پڕۆسەی دیموکراسی لە ئێران پێویستی بە گۆرانی تێڕوانینەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران بەرامبەر بە هێزە کۆمەلایەتییەکانی ناوخۆی ئێران و خواستە دیموکراتیکەکانیانە. ئەگەر کوردی ئەمڕۆ، دەتوانێت گەمە سیاسییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوین بە لەبەرچاوگرتن و پاراستنی شۆناسی سیاسی-کۆمەڵایەتی خۆی بگۆڕێت بەڕاشکاوی و متمانەوە دەتوانێت گۆڕانکاری دیموکراتیک لە ناوچەکە؛ بە تایبەت لە ئێراندا بەدی بێنت. لەولاشەوە ئەگەر لەسەر سیاسەتەکانی پێشووی بەردەوام بکات و گۆڕانکاری پێک نەهێنێت، شۆناسی نوێی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان و هەروەها ماتەوزەی (پتانسیل) ی شۆڕشگێڕی گەلی کورد دەتوانێت گۆڕانکارییەکی کۆمەڵایەتی مەزن لە ئێراندا پێش بخات.
کۆدار دووهەمین کۆنگرەی خۆی بە لەبەرچاوگرتنی بابەتی چارەسەری دیموکراتیک لە ئێران و ڕۆژهەڵاتی کوردستان و هەروەها، دیاری کردنی بەرنامەی ستراتێژێک و داهاتووی سیاسی گەلانی ئێران دەسەت پێ کرد. تەوەری سەرەکی و بابەتی کۆنگرە چارەسەری دیموکراتیک و هەڵسەنگاندنی بارودۆخی سیاسی-کۆمەڵایەتی و چۆنیەتی پێشکەوتنی ئەو ئامانجەیە کە دوای گفتوگۆی درێژ لەسەر بڕیار و بەرنامەکانی کۆدار، لەو کۆنگرەیەدا کەوتە بەر تیشکی سەرنج و لە دوواییدا ئەنجامنامەی کۆنگرەی دووهەمی خۆی لەسەر بنەماکانی ژێڕ ڕاگەیاند.
1. کۆدار وەکوو سیستەمی کۆمەڵگای دیموکراتیک و ئازادی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بە مەبەستی پێشخستنی تێکۆشانی ئازادیخوازانەی خۆی مۆدێلی کونفێدڕاڵیزمی دیموکراتیک لەجیاتی دەوڵەت-نەتەوە وەکوو ئامانجی ستراتێژێکی خۆی دەزانێت. بەرچاوگرتنی مافە ڕەواکانی کۆمەڵگا و دیاری کردنی چارەنووس لە چوارچێوەی مۆدێلی خۆبەڕێوەبەری دیموکراتیک، ڕێخستنی مەجلیسی گەڕەکەکان و ناوچە، دانانی کۆمۆن، دانانی سەندیکا، دانانی حیزب و هەروەها بەشداری کۆمەڵایەتی لە ڕووداوە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکاندا وەکوو مافی سەرەکی گەلان و تاکە ڕێگەی چارەسەی و گەیشتن بە دیموکراسی لە ئیڕاندا دەزانێت. هەر لەسەر ئەو ئەساسە هەموو شۆناس و کەمینە کۆمەڵایەتی، ئێتنیکی، ئاینی و مەزهەبییەکان مافی یەکسان و ڕەوایان بۆ بەشداری لە مۆدێلی کونفێدڕاڵیزمی دیموکراتیک وەکوو گەشەدانی سیاسی و کۆمەڵایەتی هەیە و لەبەرچاوی دەگرێت.
2. کۆدار لە نێوان شەپۆلە سیاسیەکانی ناوچە و ناوخۆدا ستراتێژی بەرەی سێهەم لەسەر ئەساسی گەشەدان بە تێکۆشانی دیموکراتیک دەگرێتە بەر. سەرەڕای سنوورداربوونی پێوەندی لەگەڵ دەوڵەتە نادیموکراتەکان سیاسەتی سەربەخۆی خۆی دەگرێتە بەر و ناکەوێتە ژێر کۆنتڕۆڵی هیچ هێزێکی ناوچەوە.
3. کۆدار تێکۆشانی خۆی لەسەر بنەمای ئازادی بۆ ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵلا ئۆجالان –داهێنەری سیستەمی کۆنفێدڕاڵیزمی دیموکراتیک- دادەنێت و لەسەر ئەو بنەمایە هەوڵ دەدات لە هەموو هێزە سیاسی و کۆمەڵایەتیەکان کەڵک وەربگرێت.
4. کۆماری ئیسلامی ئێران دەبێت لە پێناو دیموکراتیزەکردنی ئێراندا مافی خۆبەڕێوەبەری دیموکراتی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستاندا ڕەوا بناسێت کە لەو پێناوەدا پێویستی بە گۆڕینی یاسای بنەڕەتی ئێران (قانون اساسی) هەیە. ئەگەر کۆماری ئیسلامی ئێران ماف و ئازادییەکانی گەلی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان و لە سەرووی هەموویانەوە مافی خۆبەڕێوەبەری دیموکراتیک بە ڕەوا بناسێت، سیستەمی کۆنفێدڕاڵیزمی دیموکراتیک توانایی داوستەدی لەگەڵیدا هەیە؛ هەروەها لە ئەگەری ڕێکنەکەوتندا، کۆدار بە شێوازی یەک لایەنە بەرنامەی خۆی وەکوو بەرنامەیەکی سیاسی و کۆمەڵایەتی دادەڕژێنێت.
5. لە مۆدێلی کۆنفێدڕاڵیزمی دیموکراتیکدا کە کۆدار پێشەنگی سەرکەوتنی دەکات هەموو شۆناسە سیاسی، کۆمەڵایەتی، مەزهەب، ئاین و باوەڕییەکان لە چوارچێوەی هاوولاتی ئازاد و دیموکراتیکدا بەبێ هەبوون و هەست بە هەر چەشنە جیایی جێ دەگرن.
6. ژنان و جوانان هێزی مەزن و دینامیسمی گرینگ و پێشەنگی کۆدار بۆ ڕیخستنی سیستەمی کۆنفێدڕالیزمی دیموکراتیکن. پارادایمی دیموکراتیک و ئازادی ژن بە بنەمای خۆی دەزانێت و لە هێزی ژنان لە هەموو بوارە سیاسی، کۆمەڵایەتی، چاندی و ئابوورییەکاندا کەڵک وەردەگرێت و مافی بەشداری لە بڕیارییەکانیان پی دەدات.
7. مۆدێرنیتەی سەرمایەداری بە کەڵک وەرگرتن لە زێدەیی سەرمایە، سەنعەت گەرایی و شێواندنی سروشت و قوڵکردنەوەی مۆدێلی دەولەت-نەتەوە بە گەرەنتی مانەوەی خۆی دەزانێت. لەو چوارچێوەیەدا تێکدان و خراپکاریەکی زۆر لەسەر سرووشتی ڕۆژهەڵاتی کوردستان و بە بیانووی گەشەی ئابووری ڕووی داوە. بۆیە کۆدار بە هەستیاریەکی تایبەت و تێڕوانینێکی نوێی لەسەر پاراستنی ئێکۆلۆژی و سروشت لە هەمبەر بیری داگیرکەرانەی کۆماری ئیسلامی ئێران و دزینی سامانە ژێرخاکییەکانی کوردستان دژایەتی دەکات و بۆ پاراستنی شۆناسی کۆمەلایەتی و مێژوویی گەلی کورد لە هەمبەریدا ڕادەوەستێت.
8. کۆدار و نەتەوەی کورد لە ڕۆژهەلاتی کوردستان لە هەمبەر هەرجۆرە هێرش و گوشاری هێزە سەرکوت کەرە ناوخۆیی و دەرکیەکان، مافی پاراستنی ڕەوای خۆی بەکاردێنێت. هێزی پاراستنی ڕەوا بەپێچەوانەی هێرش بەڵکوو بۆ پاراستنی فرەیی و کۆمەڵگای دیموکراتە.
9. پێک هێنانی بەرەی دیموکراتی گەلانی ئێران و یەکگرتوویی هێزە کۆمەڵایەتییە ئازادیخوازەکان وەکو پێویستی و ئەرکێکی گرینگ بۆ دیموکراتیزەکردنی ئێران دێتە ئەژمار. هەربەو بۆنەوە لە کۆنگرەی دووهەمی کۆداردا پەرەپێدانی پیوەندییەکانی نێوان کوردان لەگەڵ ئازەریەکان، عەرەبەکان، بەلوچەکان، تورکمان و گەلانی تر وەکوو بەرنامە بڕیاری لەسەر درا؛ کە کۆدار هەموو هێزی خۆی بۆ پەرەپێدان و یەکگرتوویی تێکۆشانی سیاسی و کۆمەلایەتی لە نێوان هێزە دیموکراتیکەکاندا و لە هەمبەر کۆماری ئیسلامی ئێراندا پێش بخات.
10. لەهەمان کاتدا کۆدار ئامادەی وتو وێژ و دانوستاندنە لەگەڵ پارتە ئازادیخوازەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان و لەسەر ئەو باوەڕەیە کە دەکرێ هێزی مەدەنی و سیاسی کۆمەڵگای کوردستان و ئاستی ڕێکخراوەیی بوونی بەرفراوان بکرێت؛ لەو ڕاستایەدا پێویستە میکانیزمی کارو چالاکی هاوبەش پێش بخرێت. لەسەر ئەو بنەمایە کۆدار وەکو سیستمی کۆمەڵایەتی و سیاسی دیموکراتیک، خۆی ئەرکدار و پابەندی بەجێ گەیاندنی بەرپرسیارێتی خۆی لەم زەمینەیەدا دەبینێت.
هەموو بڕیار، کارو بەرنامەکانی دوو ساڵی ڕابردووی کۆدار بە شێوازێکی روون مژاری گفتوگۆو نرخاندنی ئەندامانی کۆنگرە بوو. هەموو ئەندامانی کۆنگرە خۆیان ئەرکدار و بەرپرسیار زانی لەبەرامبەر پراکتیزە کردنی سیاسەت و پەسەندکراوەکانی کۆنگرە؛ هەروەها هەندێ گۆڕانکاری لە شێوازی بەڕێوەبەری و هاوسەرۆکایەتی لە ئاکامی هەڵسەنگاندنەکانی ئەندامانی کۆنگرەدا پێش کەوت؛ کە لەوێدا هەڤاڵ “فواد بیریتان” و “زیلان تانیا” وەکوو هاوسەرۆکانی کۆدار هەڵبژێردران.
کۆدار سەرەڕای پیرۆزبایی دووهەمین کۆنگرەی خۆی بە هەموو کۆمەڵگای ڕۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران، بە بەرز ڕاگرتنی یاد و بیرەوەری هەموو شەهیدانی ڕێگای ئازادی و دیموکراسی، هەروەها بانگهێشتی هەموو هێزە سیاسی-کۆمەڵایەتی، پارت، ڕۆشنبیران و چالاکوانانی مەدەنی دەکات بەشداری بکەن لە بونیاد نانی کۆمەڵگایەکی دیمۆکراتیک و پێکهێنانی دیموکراسیەکی ڕاستتەقینە لە ئێران و ڕۆژهەلاتی کوردستان.
هەڤدەی خەزەلوەری ١٣٩٥ هەتاوی-٧ نۆڤامبری ٢٠١٦
کۆمەڵگای دیموکراتیک و ئازادی ڕۆژهەڵاتی کوردستان – KODAR
