هیوا گۆل
شوڕشی عیراق، گەرانەوەی بارزانی، قوناخی پڕ لە کێشەی حیزبی دیموکراتی کوردستان!
لە ساڵی 1958 لە عێراقا شوڕشێکی نوێ هاتە ئاراوە و رێژیمی پاشایەتی روخاو سیستەمی کۆماری جێگەی گرتەوە و دروشمی حکومەتی کۆماری، پێکەوە ژیانی گەلان و دەستەبەر کردنی مافی سیاسی، کۆمەڵایەتی و … پێکهاتەکانی عێراق و یەک لەوان کوردەکان بوو.
جارێکیتر کورد وەجوڵە کەوتن و پێوەندیەکی باشێان لەگەڵ حکومەتدا هەبوو و تا ئەندازەیکی بەرچاو بووژانەوەیەکی روشنبیری، سیاسی لە باشوری کوردستانا پەرەی گرت.
مەلا مەستەفا بارزانی کە لە روسیە پەنابەر بوو کەوتە هەوڵدان بۆ گەڕانەوە بۆ عیراق و کوردستان و دوو جار داواکاریەکەی لە لایەن حکومەتی عێراقەوە رەت کرایەوە.
لەو سەردەمەدا ئیبراهیم ئەحمەد و هەڤاڵەکانی لە پێوەندی بەردەوام دا بوون لەگەڵ حکومەتی عێراقیدا و تەنانەت نوێنەرایەتی کوردانیشیان ئەکرد، بەڵام پێیان وابوو کوردیش وەک عەرەب پێویستی بە رێبەرێک هەیە کە عەرەب پێی دەڵین قاعێد.
بیریان لەوە کردەوە کە مەلا مستەفا بارزانی ئەتوانێ ئەو ڕوڵە بگێڕێ و ئیتر هەوڵەکانیان بۆ گەڕانەوەی ناوبراو چڕ کردەوە و سەرئەنجام توانیان لە رێگەی میسرەوە بیگەڕێننەوە عیراق.
سەرەتا مەلا مستەفا هیچ بەرنامەیەکی نەبوو و لە بەغداد ئەژیا و لە لایەن حکومەتەوە هەموو جۆرە هاوکاریەکی ئەکرا و بۆخۆی ئەو ژیانەی پێ خۆش بوو و هیج مەیلی بەلای کوردایەتی و سیاسەتەوە نەبوو. بەڵام ئیبراهیم ئەحمەد و سەرکردایەتی پارتی دیموکراتی کوردستان وازیان لێ نەهێنا و هەتا دەهات پروپاگەنەدیان بۆ دەکرد و ئیتر وای لێهات وەک نوێنەر و رێبەری گەلی کورد بە حکومەتیان دایە قەبوڵ کردن.
لە 1961 بەملاوە حکومەتی ناوەندی لە جموجوڵەکانی مەلا مستەفا کەوتە گومانەوە و ئیتر لە قەوڵ و بەڵێنەکانیشی بە گەلی کورد پاشەکشەی ئەکرد. کوردەکانیش کەوتنە جم و جوڵ و خۆ ئامادە کردن بۆ بەرەنگار بوونەوە. سەرەتا مەلا مستەفا زور دژی هەڵگیرسانەوەی شەڕی چەکداری بوو حەزی نەدەکرد کە بەغداد و ئەو هەموو ئیمکاناتەی بەدەستی هێنا بوو یان بوی دابین کرابوو لە دەست بدات، بەڵام دواتر ناچار بوو بگەڕیتەوە دەڤەری بارزان و هێزێکی چەکداری بۆ پاراستنی خۆی پێک بێنی و لە درێژەی گوشارەکانی حکومەت و پێداگری سەرکردایەتی پارتی دیموکراتی کوردستان بۆ بەرەنگار بوونەوەی حکومەت و دەستپێکردنی شەڕی چەکداری مەلا مستەفا بارزانی ناچار بوو ئەوە قەبوڵ بکات و شەڕیکی بێ بەرنامە و بێ ئامانجی دەستیپێکرد کە دواتر بە ئاشبەتال کۆتاێی پێهات.
لە کاتی سەرهەڵدانی مستەفا بارزانیدا کۆمەڵیک لە کوردەکانی رۆژهەڵات رویان لە باشور کرد و بونە پاڵپشتی سەرەکی شوڕشی کوردانی باشور کە بە شوڕشی بارزانی ناسرابوو. کەسایەتی ناسراوی رۆژهەڵاتی، بریتی بوون لە عەبدوڵا ئیسحاقی ناسراو بە ئەحمەد توفیق، سولەیمانی موعینی، سمایلی شەیفزادە، مەلا محەمەدی وێردی و چەندین کەسیتر. ئەحمەد توفیق خۆی کردە سکرتێری حیزبی دیموکراتی کوردستان و چەند کەسێکی وەک ئەندامانی سەرکردایەتی حیزب دەسنیشان کرد و بە زوری هەوڵی یارمەتیدانی شوڕشی باشوریان ئەدا لە بۆاری ئابوری و تەداروکاتیەوە و لە رۆژهەڵاتی کوردستان و بە هاوکاری ئەندامانی حیزبی و خەڵکی ناوچە سنووریەکان، ئەو یارمەتیانەیان ئەگەیاندە باشور و فرسەتێکی باشێش بوو بۆ جوڵاندنەوەی حیزبی دیموکراتی کوردستان.
لەو سەرو بەندە دا چەند کەسی دیکە لە ئەوروپاوە گەڕانەوە عێراق کە لە ناویاندا ئەتوانین ئاماژە بە دوکتور عەبدولڕەحمان قاسملو و کەریمی حیسامی بکەین. ئامانجیان چالک کردنی حیزبی دیموکراتی کوردستان دژی رێژێمی پاشایەتی بوو.
ئەحمەد توفیق بە هاتنەوەی قاسملو خوشحاڵ نەبوو و هاوکات مستەفا بارزانی ئەحمەد توفیقی زور خوش دەویست بە هۆکاری ئەوەی ببووە پاڵپشتی سەرەکی ناوبراو و تەنانەت وەک کەسێکی هەرە نێزیکی بارزانی حیسابی بۆ دەکرا و مەلا مستەفای بارزانی وەک ریبەری کوردستان دەناسی و هەوڵی بە هێز کردنی ئەدات و حیزبی دیموکراتی کوردستانی کردبووە بەشێک لە پارتی دیموکراتی کوردستان و تەنانەت لە کونگرەی دووهەمی خوشیانا مەلا مستەفا بارزانی وەک ریبەری خۆیان ناساند و بە توندی رەخنەی لە پێشەوا قازای محەمەد گرت و کۆماری کوردستانی بردە ژێر پرسیار و بانگەشەی ئەوەی ئەکرد کە مەلا مستەفا کەسێکی ئازا و نەتەوەێی و رێبەری هەموو کوردانە.
دوکتور عەبدولڕەحمان قاسملو کەسێکی خۆیندەوار و ئاکادیمی بو و بڕوای بە سیستەمی عەشرەێی نەبوو و ئامادە نەبوو بچێتە بندەستی بارزانی و خۆی لە بارزانی بە ئاقڵتر و سیاسیتر ئەزانی و لە چاوپێکەوتنی لەگەڵ بارزانیدا خۆی بچوک نەکردەوە و ئیتر مەلا مستەفا بارزانی رقی لێهەڵگرت و ئەحمەد توفیقیش ئەوەی پێ خوش بوو.
لە بەردەوامی خەباتی کوردان لە باشوری کوردستانا، مەلامستەفا بارزانی دەستیکردە راوەدوونانی باڵە خۆێندەوار و تێگەیشتوەکەی ناو پارتی دیموکرات کە خوازیاری رێکخستن و توکمە کردنی ریزەکانی کۆمەڵگایان ئەکرد و لەو گەرو بەرەشدا شای ئێران لە فرسەتێک دەگەڕا کە چەند ناوچەیەکی کێشە لەسەر لە نێوان ئێران و ئێراقا یەکلاێی بکاتەوە.
ساواکی ئێرانی پێوەندیان بە مەلا مستەفا بارزانیەوە گرت و بەڵێنی دانی چەک و پارە و یارمەتی دیکەیان پێدا و ناوبراویش قەبوڵی کرد و ئیتر بەرە، بەرە شوڕشی کوردان سەربەخۆیی سیاسی و ئابوری خوی لە دەست دا و شای ئێران و ساواکی ئەو دەسەڵاتە بڕیارە سەرەکیەکانیان ئەدا(ساواک دەزگای هەواڵگری رێژیمی پاشایەتی بو لە ئێرانا کە ساڵی 1953 دامەزرا بوو و ساڵی 1979 دوای سەرکەوتنی شوڕشی گەلانی ئێران هەڵوەشایەوە و دەزگای ئیتلاعاتی کۆماری ئیسلامی ئێران جێگەی گرتەوە).
لە لایەکیترەوە حکومەتی پاشایەتی و ساواک گوشاریان خستە سەر بارزانی کە دژی شوڕشگێرانی رۆژهەڵاتی کوردستان بوەستێتەوە کە سەرەتا پاڵپشتێکی جیدی بارزانی بون و لە بەرەکانی شەڕی دژی حکومەتی عێراق دا لە شەڕ دا بون و لە ناوخۆی رۆژهەڵاتیشەوە هاوکاری مادیان دەگەیاندە بارزانی.
دیارە گرینگە ئاماژە بەوەش بکەین کە نێزیکایەتی بارزانی لە ساواکی رێژیمی پاشایەتی ئێرانی نیگەرانی لە لای ئەندامان و کادرەکانی حیزبی دیموکراتی کوردستان دروست کردبوو بەڵام ئەحمەد توفیق وەک دەروێشێکی بارزانی ڕێگەی نەئەدا ئەو نارەزایەتیانە پەرە بگرن بەڵام زوری نەبرد دوای ئەوەی بەشێکی زوری کادرە ناسراوەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان لە شەڕ دژی رێژیمی پاشایەتیدا شەهید بون یان لە لایەن چەکدارەکانی بارزانیەوە دەستگیر کران و دواتر جەنازەکانیان یان بە زیندووی تەسلیمی ئرانیەکان کرانەوە، ئەحمەد توفیقیش کەوتە نیگەرانی و توشی دوودڵی ببو کە بارزانی بە حوکمی ساواک ئەویشی دوور خستەوە بۆ دەڤەری بارزان و دوای ماوەیەک بە نائومیدی خۆی تەسلیمی حکومەتی عێراقی کرد و دوای ماوەیەکی کورت بێ سەروشۆین کرا و هەتا ئێستا هیچکەس نازانێ چۆن کوژراوە و چی بەسەر هاتوە.
لە لایەکیترەوە بە فەرمانی مەلامستەفا بارزانی چەندین کەسی ناسراوی جولانەوی رۆژهەڵاتی کوردستان وەک سولەیمان موعینی و …. دەستگیر کران و خێرا لە لایەن چەکدارەکانی بارزانیەوە ئێعدام کرا ن و جەنازەکانیان تەسلیم بە حکومەتی پاشایەتی کرانەوە و ئەوانیش لە ناوشارەکانی رۆژهەڵاتی کوردستانا گەراندیانن بۆ چاوترسێنکردنی خەڵک.
درێژەی هەیە…..
